Sakarya Orman Bölge Müdürü Sayın Ziya Polat, Sakarya bölgesini orman varlığı için ne düşünüyorsunuz? Bölgemizin ormanları hangi tür ağaçlardan oluşuyor?
Orman Varlığımız Türkiye ortalamasının üzerinde. Ülkemiz yüzölçümünün yüzde 28,9’u ormanlarla kaplı. Ülkemizin orman alanı 23 milyon hektar yakın, bunun 351 bin hektarı Orman Bölge Müdürlüğümüzün sorumluluk alanında. Sakarya ve Kocaeli illerinde faaliyet gösteren Bölge Müdürlüğümüzün genel alanının yüzde 43’ü ormanlarla kaplı, bu oran Türkiye ortalamasının oldukça üzerinde. Başlıca ağaç türü olarak da Sakarya ili ormanlarında kayın öne çıkıyor, Kocaeli ili ormanlarında ise Meşe türleri ağırlıklı olarak görülüyor. Bölgemiz ormanlarında asli orman ağaç türleri olarak, yapraklılardan; kayın, meşe, gürgen dişbudak, kestane, ıhlamur, kavak bulunuyor. İbrelilerden göknar, karaçam kızılçam, sahilçamı bunların yanında taflan, defne, kızılcık, üvez, şimşir, orman gülü, yabani fındık, mürver ve karayemiş gibi ağaççıklar da bulunuyor. Sakarya ormanları biyolojik çeşitlilik yönünden oldukça zengindir.
Orman Bölge Müdürlüğü olarak fidan üretimi yaptığınızı biliyoruz. Bu fidanlıkların üretim hacmi nedir ve hangi bitkiler üretiliyor?
Her yıl 283 türde 2 milyon fidan üretiyoruz. Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü’nün 3 adet fidanlığı bulunmaktadır. Hendek, İzmit ve Sapanca ilçelerinde fidanlık şefliklerimiz var. Fidanlıklarımızda 12 adet serada muhtelif türlerde süs bitkisi üretimi ve aşı çalışmaları yapılıyor. Bölge Müdürlüğümüz ağaçlandırma çalışmaları için orman ağaçlarından kayın, dişbudak, fıstıkçamı, göknar, kestane, yabanıl meyveli türler ve süs bitkileri üretiminde defne başta olmak üzere 283 farklı türde fidan üretimi yapılmaktadır. Son 5 yıl üretim ortalamasına göre Fidanlık Müdürlüğüne bağlı bu 3 Fidanlık Şefliklerinde yıllık üretim miktarı 2 milyon adettir.Bölge Müdürlüğümüzce 2019 yılında kamu kurum ve kuruluşlarına Milli Ağaçlandırma Seferberliği kapsamında 76 bin adet fidan verilmiştir. Ayrıca özel günlerde ise 60 bin adet fidan dağıtımı yapılmıştır.
Sektörün Altlık İhtiyacını Karşılıyoruz
Hendek fidanlığımızda özel sektör fidancılarının ve devlet fidanlıklarının kaliteli üretim materyali olarak kullanılacak kalem, göz, çelik vb. üretim materyalinin kolay temin edilebilmesi için 2008 yılında 30 dekar alanda 100 türden oluşan materyal bahçesi kurulmuştur. Bununla birlikte 2014 yılında başlatılan geniş yapraklı ve meyveli türlere ait “Tohum Bahçeleri Tesisi Eylem Planı” kapsamında 30 dekar alanda 7 türden oluşan 1150 adet fidan dikilerek materyal bahçesi oluşturulmuştur. Yine 2013 yılında piyasadaki ve fidanlıklarımızdaki ihtiyaca binaen 7 farklı ithal türden oluşan ceviz materyal bahçesi oluşturularak sertifikalı ceviz üretimi için ilk adımlar atılmıştır. Toplamda Hendek Fidanlık Şefliğinde 13 adet parselde 120 dekar alanda 2370 adet fidan ile Klon ve Materyal bahçesi kurulmuştur. Böylelikle özel sektör fidancılarının altlık olarak talep ettiği birçok fidan türünde üretim yapılmaktadır.
Sapanca Fidan Borsası’nın yürüttüğü faaliyetleri yakından takip ediyoruz. Siz Sapanca Fidan Borsası için neler söylersiniz?
Sapanca Fidan Borsası Sektörün Lokomotifi olacak. Sapanca Fidan Borsası, Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü tarafından 2012-2013 yılında süs bitkileri üreticilerinin desteklenmesi ve ihracatın arttırılması amacıyla Türkiye’de ilk defa yapılan ve prestij projesi olan fidanlık, 179 dekar alan üzerinde 7 milyon 387 bin TL yatırım yapılarak tesis edilmiştir.
Tesisin Kuruluş gayesi, fidan üretiminin, fidan ithalat ve ihracatının en yoğun olduğu Sakarya ilindeki, fidan üreticileri ile ülkemizdeki tüm fidancılara hizmet edecek olması, iç ve dış pazarda ürünlerinin tanıtılması ve pazarlanması, daimi olarak fidan sergi yeri olarak kullanılması, ülkemizdeki özel fidancılık sektörünün ihtiyacı olan altlık üretiminin yapılması, fidancılık sektöründe kalitenin artırılmasına ve gelişmesine katkı sağlamaktır.
Fidanlığın kuruluş amaçlarından biri de daimi sergi ve satış reyonu olarak hizmet vermesidir. Bununla birlikte fidan standardı oluşması ve fiyat dengesi sağlanarak ithalatın azaltılarak ihracatın artırılması hedeflenmektedir. Hâlihazırda teşhir ve üretim amaçlı kullanılan fidanlık 119 fidan üreticisine hizmet vermektedir.
Fidan dikimi için yoğun bir çaba harcıyorsunuz. Ağaçlandırma çalışmalarınızdan bahseder misiniz?
Bölge Müdürlüğümüzde; 2013 yılından bu yana belirlenen ve planlaması yapılan alanlarda endüstriyel ağaçlandırma çalışmaları yapılıyor. Endüstriyel ağaçlandırma çalışmaları ile birim alandan en yüksek miktarda planlı ve ekonomik orman ürünü üretilerek doğal ormanlar üzerindeki baskının ve odun arz açığının azaltılmasına, lif yonga sektörünün hammadde ihtiyaçlarının karşılanması hedeflenmektedir. Bölge Müdürlüğümüzde 2019 yılında, 6000 dekar sahada endüstriyel plantasyon tesis edilmiştir. 2019 yılında 230 dekar sahada ağaçlandırma çalışmaları yapılmış olup toplam 6230 dekar sahada dikim yapıldı.
Sosyal nitelikli ağaçlandırmalar kapsamında; yol kenarları ağaçlandırmaları yapılarak 7 km. uzunlukta 8.000 adet fidan dikildi. Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan protokol çerçevesinde 2019 yılında 76 okula 144 dekar sahada toplam 14.350 adet fidan dikimi gerçekleştirilmiştir. 8 adet Sağlık ocağı ve hastaneye 20 dekar sahada toplam 4.367 değişik türde fidan dikimi yapılmıştır.30 adet ibadethane ve camilerimize 40 dekar sahada 4.769 adet fidan dikimi, 34 köy mezarlığında toplam 9.190 fidan dikimi 2019 yılında gerçekleşmiştir.
2019 yılında tüm program ve törenlerde dikilen toplamda 3.824.591 adet, değişik türde fidan dikimi gerçekleştirildi.
Geleceğe Nefes Olduk
Bakanlığımız ve Genel Müdürlüğümüzce ilk kez bu büyüklükte düzenlenen kampanyada, 11 Kasım 2019 günü saat 11.11’de Sakarya ve Kocaeli İllerimizde Geleceğe Nefes Olduk. Sakarya ilimizde aynı anda 36 lokasyonda 87.000 fidan, Kocaeli ilimizde 41 lokasyonda 63.000 fidan olmak üzere toplam 150.000 fidan, 3 saat içinde toprakla buluştu.
Milli Ağaçlandırma Günü kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığımızca ülkemizde ağaç ve orman sevgisini geliştirmek için ‘Bugün fidan, Yarın nefes’, ‘Geleceğe Nefes’ slogan ve etkinlikleri ile fidan dikim etkinliği tüm halkımızla birlikte gerçekleştirildi. Ülkemizin daha da yeşillenmesine katkı sağladık.
Defne üretimi için kapsamlı bir proje yürütüyorsunuz. Bu projenin kapsamı ve yürütülen faaliyetler nelerdir?
Defne üretiminde ülke lideri olmak istiyoruz. Sakarya Orman Bölge Müdürlüğü olarak defnenin ülkemiz ve bölgemiz kalkınması açısından önemini görerek, bölgemizde defne envanteri ve planlamasına hız verdik. Bu kapsamda yaptığımız arazi incelemelerinde defnenin doğal yayılış alanlarındaki bozuk sahalarda defne dikim ve ekimi yapılarak defne yayılış alanlarının artırılabileceğini tespit ettik. Ayrıca defnenin yayılış yaptığı alanlarda defnenin aleyhine bazı istilacı bitki türlerinin defneyi gerilettiğini tespit ettik, müdahaleler yaparak bu türlerin karışımı muhafaza edilerek azaltılması, küçülen defne ocaklarında canlandırma kesimleri yapılarak ocakların genişletilebileceği tespitlerini tespit ettik. Bu kapsamda ivedikle Kocaeli ve Sakarya’da bu sahalarda “Defne Rehabilitasyon Projeleri” yaparak hem defnenin yayılış alanları genişletecek hem de mevcut defne alanlarını iyileştireceğiz. Amacımız Kocaeli ve Sakarya’yı, Türkiye’nin defne üretim merkezi haline getirmektir. Defne üretiminin artması kırsal mahallelerimizdeki halkımız için de bir gelir ve geçim kaynağı olacaktır. Ayrıca gelecekte bölgemizde defneden katma değerli ürünler üretilmesine yönelik girişimcilerimize ve sanayicimize de cesaret verecektir.
Bölgemizde son 5 yılda toplam 17.861 ton defne üretimi yapılmıştır. Yapılması planlanan Defne rehabilitasyon projeleri ile Sakarya ili için 1000 dekar, Kocaeli için 1000 dekar olmak üzere toplam 2000 dekar alanda defnenin imar-ihyası ve faydalanmasına yönelik silvikültürel müdahaleler yapılarak defne yaprağının kalite ve kantite olarak arttırılması hedeflenmektedir. Yapılacak olan bu çalışma ile önümüzdeki yılda 10.000 ton defne yaprağı üretimi hedeflenmektedir. 2020 yılı için defne üretim programı 4.195 tondur.
Doğal peyzaj alanlarının korunması, özellikle de orman yangınlarıyla mücadelede bölgemiz ne durumdadır?
Orman yangınlarını ile mücadelede başarılıyız, en gelişmiş teknikler kullanılıyor. Yangın önleme ve yangınla mücadele çalışmalarında diğer ormancılık birimleri, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği ve koordinasyon sağlamaktadır. Gerek ormancılık personeli ve gerekse bölgedeki askeri birlikler için eğitimler düzenlenmekte, halkın uyarılması ve aydınlatılmasını sağlamaktadır. İlk Müdahale ve Hazır Kuvvet Ekiplerinin sayıları yangına duyarlık derecelerine göre tespit edilmiştir. İlk müdahale süremiz 9 dakika 30 saniyedir.
Yangın ilk müdahale araçlarımızın tamamında araç takip cihazı (arvento) bulunmaktadır.12 adet ilk müdahale aracı, 19 adet arazöz, 4 adet su ikmal aracı, 12 adet iş makinesi, 140 adet hizmet aracı bulunmaktadır. Köylerimize 97 adet su tankeri dağıttık.
Ormanlarımız, 6 adet yangın gözetleme kulesinden, yangın sezonunda sürekli gözetlenmektedir. Yangın söndürme hava araçları için 4 adet yangın havuzu ve göleti mevcuttur.
Ormanlar hepimizin gözümüz gibi koruyoruz.
Yeryüzünün en önemli ekosistemleri olan ormanlar, biyoçeşitlilik açısından önem arzeden alanlar ve korunan alanlar, küresel iklim değişikliği, tarımsal politikalar ve arazi kullanımındaki yanlışlıklar nedeniyle sürekli küçülerek önemli ölçüde tahribata uğramaktadır. Bu nedenle ormanlara yapılan müdahaleler bilimsel esaslar doğrultusunda yapılmalı ve ormanlara yapılan usulsüz müdahalelerin önlenmesine özel önem verilmesi gerekmektedir.
Özellikle Bölge Müdürlüğümüz sınırlarında; 1970’ li yıllardan itibaren sanayinin hızla gelişmesi, bölgenin çok fazla göç alması arsa ve araziye olan talebin artmasına, hızlı ve plansız büyümeye ve bu gelişme orman, mera ve tarım alanlarının azalmasına neden olmuştur. Ayrıca ormanların tarımsal gelişimin önünde bir engel olarak görülmesi ormanlık alanların tarım alanlarına dönüşmesine sebep olmaktadır. Bunun yanında kentlerin verimli tarım arazilerine doğru yayılması tarım arazilerini baskı altına almakta ve tarım arazisi talebini karşılamak için tarıma uygun olmayan mera, orman ve taşlık arazilerin amacına uygun olmayan kullanımı yanında birçok sulak alanın kurutulması ve tahribine (Sapanca gölü, Longoz) sebebiyet verilmektedir.
Orman suçları ile mücadelede 49 toplu koruma ekibi ile ve 148 adet orman muhafaza memuru ile çalışıyoruz. Ancak ‘’Ormanı bekçi değil, sevgi korur’’ düsturuyla halkımızın koruma duygusunu geliştirmesi ve ormanlara sahip çıkmasını daha da çok önemsiyoruz.
2015 yılından beri zararlı organizmalar ile mücadelede Kimyasal mücadele yöntemlerinden kaçınılmakta olup Biyolojik, Mekanik ve Biyoteknik mücadele yöntemleri tercih edilmektedir.