Bursa'da şehir peyzajı açısından önemli çalışmalara imza atıldı ve ilerleyen süreçte yeni projeler için çalışmalar tüm hızıyla devam ediyor. Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş ile şehir ölçeğinde hayata geçirilen peyzaj çalışmalarını konuştuk. Aktaş, "Türkiye'nin yeşille anılan tek şehri olan Bursa'yı yeniden yeşil kimliğine kavuşturmayı, mevcut yeşil alanları da Bursa'ya yakışır hale getirmeyi hedeflemekteyiz" dedi.
Bursa Büyükşehir Belediyesi; şehir peyzajı ölçeğinde yapılan çalışmalarıyla birçok bağlamda örnek oluşturacak çalışmaya imza attı. Bursa'nın peyzajı ile ilgili olarak yapılan çalışmalar ve iştirakiniz Tarım Peyzaj A.Ş.'nin sektördeki gelişimi ile alakalı neler söylersiniz?
-2014 yılında kurulan Tarım Peyzaj A.Ş. 2017 yılına kadar hal işletmeciliği, tarım ve hayvancılık alanlarında hibe destekleri veren bir iştirakimiz olarak sorumluluk almıştır. 2021 yılı itibariyle faaliyet alanına peyzaj, sağlık, sahil hizmetleri gibi birimleri dahil etmiştir. 2023 yılında 1500 personeliyle Bursa'mızın tüm yeşil alanlarının bakımını yürüten, toplamda yaklaşık 125 kilometrelik deniz ve 160 kilometrelik göl sahilinin bakımını ve çevre düzenlemesini üstlenen, halk sağlığını korumak için biyosidal ilaçlama işlemlerini ve katı atık nakil işlemlerini yürüten, 14 ilçede toplamda 687 mezarlık alanının bakım hizmetlerini sürdüren güçlü bir kuruluş haline gelmiştir. Daha önceden taşeron firmadan hizmet alımı ile gerçekleştirilen bu süreçler Tarım Peyzaj A.Ş.'nin devralmasıyla daha kaliteli, daha az maliyetli ve daha etkin bir şekilde yürütülmektedir. Büyükşehir Belediyesi olarak yeşiliyle anılan Bursa'mızın yeşiline değer katmak, halk sağlığını korumak ve çiftçimizin kalkınmasına destek olmak önemli amaçlarımızdandır. Bu amaçlara hizmet etmek için canla başla çalışan iştirak şirketimiz Tarım Peyzaj A.Ş ile Bursa'mıza hizmet etmeye devam edeceğiz.
Büyükşehir Belediyesi olarak mevcut yeşil alan miktarımız 9 milyon metrekareyi geçmiş bulunmaktadır. Uygulanan değişim ve dönüşümler ile doğal türleri peyzaja kazandırmak, insanların hem kentsel ortamlarda doğayla iç içe olması hem de estetik ve kültürel açıdan da güzel bir bakış açısı sağlaması amacı ile peyzaj çalışmalarımız devam etmektedir.
Kavşaklar- Bursa'nın yeşil vurgusunun ön plana çıktığı şehrimizin giriş çıkışlarını yeniden revize edip, yeşil alanlarımıza daha büyük kuturlu ağaçlar, çalı ve çiçeklik alanlar ekleyerek çağdaş bir peyzaj anlayışı ortaya koyuyoruz. İştirakimiz Tarım Peyzaj A.Ş. marifetiyle yaklaşık 87 bin metrekarelik alana sahip Terminal Kavşak, Kestel Kavşak ve Adliye Kavşak tasarım peyzaj projelerini Bursa'mıza kazandırdık.
Termik saksı ve HDS uygulamalarımız, orta refüj ve parklara yapılan peyzaj çalışmalarımızla şehrimize yeni, sürdürülebilir yeşil alanlar kazandırmaktayız.
Dikey Bahçeler- Altıparmak Meydanı, Acemler Kavşağı ve Gökdere Bulvarı'na konumlandırdığımız dikey bahçe sistemlerimiz ile şehrimize nefes aldırırken duvarlarımızı güzelleştirdik. Bu sistemler sayesinde bitkilerle kaplı doğal ve canlı yüzeyler oluşturarak yaşanılan alanlara doğayı taşımış bulunmaktayız. Amacımız, kentleşmenin getirisi olan soğuk ve sert yapıların kamufle edilmesinin sağlanması ve bu yolla kent insanına hem estetik hem fonksiyonel açıdan konfor sunulmasıdır.
‘Yeşil Bursa' için ‘Yeşil Yatırımlar' nasıl devam ediyor?
-Türkiye'nin yeşille anılan tek şehri olan Bursa'yı yeniden yeşil kimliğine kavuşturmayı, mevcut yeşil alanları da Bursa'ya yakışır hale getirmeyi hedeflemekteyiz. Şehrimizi daha da yeşile bezeyebilmek için 17 ilçemizde de 3 milyon metrekare yeni yeşil alan hedefimiz doğrultusunda önemli çalışmaları hayata geçiriyoruz.
Bursa'nın kalbi olan Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi, Bursa Millet Bahçesi, Vakıf Bera Kent Parkı ve Gökdere Millet Bahçesi gibi büyük ölçekli projelerimizi şehrimize kazandırdık. Bu çalışmalarımızın yanı sıra, halkımıza keyifli vakit geçirebilecekleri yeni mesire alanları oluşturduk. Üçevler Parkı, Hacivat Parkı, Şehit Burhan Zeytinci Parkı gibi şehrin farklı noktalarında birçok parkımızı da hizmete açtık. Teoman Özalp Parkı, Şehit Erhan Öztürk Parkı gibi mevcutta var olan parklarımızı da daha kullanışlı hale getirerek vatandaşlarımızın rahatlıkla vakit geçirmesini sağlayacağız.
Kişi başı düzenlenmiş yeşil alan miktarının en az olduğu ilçelerden biri olan Yıldırım ilçemize, 75. Yıl Kent Ormanı projemiz ile yaklaşık 643 dönümlük alanı ayrıcalıklı bir yeşil alan olarak kazandıracağız.
Dirençli şehirler son dönede sıkça gündeme gelen bir kavram, tarihi ve doğayı birlikte yaşatan bursa şehri açısından bu alanda nasıl bir yol izleniyor?
-Hanlar Bölgesi- Bursa'nın kalbi olan Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi'nde 38 binayı yıkıp yılların hayali ile, Sağrıcı Sungur Mescidini gün yüzüne çıkardık. Artık daha görünür hale gelen tarihi hanlarda restorasyon çalışmalarımıza devam ediyoruz. Tarihi Bakırcılar Çarşısı'nda başlatılan çalışma kapsamında, tarihi yapı cepheden çatıya kadar özgün kimliğine kavuşuyor. Osmanlı'nın ilk başkenti olan Bursa'da 14. yüzyılda oluşmaya başlayan; 16. yüzyılda han, bedesten ve çarşıların gelişimiyle sürecini tamamlayan Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi'ni eski ihtişamına kavuşturacak proje, etap etap ilerliyor. Tamamlanan Bakırcılar Meydanı, İpekhan Meydanı, Sağrıcı Sungur Mescidi ve peyzaj düzenlemeleri halkın hizmetine açılıp, otoparkla ilgili imalatlar devam etmektedir.
Günümüzde Bursa'nın sanat köprüsü vazifesi de gören Irgandı Köprüsü; Dünya'nın ilk çarşılı köprüsüdür. Dünya'da 4 örneği olan köprülerin işlevsel olarak ilkidir. Irgandı Köprüsü'nü Bursa Yeşili ile bütünleştirecek tasarım peyzaj projemizi hayata geçirdik. İştirakimiz Tarım Peyzaj A.Ş. marifetiyle yapılan peyzaj düzenlemeleri sonucunda Gökdere'nin iki yakası, adeta ‘huzur koridoruna' dönüştü. Gerek Irgandı Köprüsü gerekse de hat boyunca yenilenen aydınlatma sistemleri ile bölgeyi geceleri de hem estetik hem de güvenli hale getirdik.
Tarım Peyzaj A.Ş. bünyesinde çalışmakta olan isim patentinin de alındığı Çınar Hekimlerimiz ile Bursa'nın kadim tarihinin en önemli tanıkları olan, şehrin süsü olarak kenti saran ve yaşları 100 ila 600 arasında değişen anıt çınarları koruma altına alıyoruz. Tescillenmiş yaklaşık 1240 anıt ağaçtan sorumluyuz. Çınarları ‘çürümeye yol açan' bakterilerden temizleyip, temizlenen bölgeyi koruma altına alarak çınarları daha uzun yaşatacağız.
Süs bitkileri sektörü son yıllarda büyük bir ivme kazandı, Bursa üretim açısından önemli bir merkez konumunda. Süs bitkileri üretimi ile ilgili neler söylersiniz?
-Peyzaj çalışmalarımızda ithal türler tercih etmemekteyiz. Öncelikli olarak şehrimizdeki süs bitkisi üreticileriyle güzel çalışmalar yürütmekteyiz. Mevsimlik çiçeklerimizi, çalılarımızı ve özellikle büyük kuturlu ağaçlarımızı şehrimizdeki üreticilerimizden sonrasında ülkemizdeki üreticilerimizden temin etmekteyiz. Bu çalışmalar ile ilimizdeki üreticilerimizin üretim alanlarını genişletip daha fazla üretime katılımlarını sağlıyoruz.
İştirakimiz Tarım Peyzaj A.Ş., peyzaj çalışmalarında kullandığımız mevsimlik çiçekleri Süs Bitkileri Kooperatifi iş birliğiyle Keles'in Pınarcık Mahallesi'nde kurulan seralarda çiftçilere ürettiriyor. Onlarca çiftçinin sözleşmeli, alım garantili mevsimlik çiçek üretimi ile hem Büyükşehir'in çiçek maliyetleri düşüyor hem de bölge ekonomisine değer kazandırıyoruz.
Geçtiğimiz yıl bölgede üretilen 4 milyon 25 bin 500 adet mevsimlik çiçeğe karşılık, çiftçilere 10 milyon 151 bin TL ödeme yapıldı. Çiftçinin hünerli ellerinde hayat bulan çiçekler, Bursa'nın park, bahçe, kavşak ve refüjlerine estetik bir görünüm kazandırırken, bu yıl sonuna kadar da 5 milyon adedin üzerinde çiçek üretimi yapılması planlanıyor. Bu üretimle de çiçek yetiştiren çiftçilere 19 milyon TL'nin üzerinde ödeme yapılması öngörülüyor.
Su kullanımı gelecek açısından büyük önem arz ediyor, bu konuda neler söylemek istersiniz?
-Seralarda Kurakçıl Bitki Üretimi- Bursa Teknik Üniversitesi iş birliği ve Tarım Peyzaj A.Ş. marifetiyle Bursa'nın açık ve yeşil alanlarında iklim değişikliğine hazır hale getirilmesi, bakım masraflarının ve su tüketiminin düşürülmesi için ortak çalışmalar yürütmekteyiz. Bu kapsamda Bursa'mızın yeşil alanlarında kullanılabilecek, kuraklığa dayanıklı, olumsuz toprak ve çevre koşullarına toleransı yüksek, daha az su tüketen ve bakım istekleri daha az olan türler üzerinde çalışmaktayız.
Tarım Peyzaj A.Ş. bünyesinde kurduğumuz seralarda bugüne kadar 200 bine yakın üretim gerçekleştirilmiş olup, yaklaşık 100 bin adetin dikimini gerçekleştirmiş bulunmaktayız. Bu çalışmalardan başarılı sonuçlar alındığı takdirde, Bursa açık ve yeşil alanlarında Bursa'nın yerli türlerinin kullanımı sağlanmış olacak, park ve bahçelerdeki su tüketimi ciddi derecede azaltılacaktır.
Şehir içi yan bantlar ve suya ulaşılması zor bölgelerde ise düzenli periyotlar halinde tanker ile sulama yöntemi uygulanmaktadır. Batı ve Doğu bölgesinde bulunan Katı Atık Arıtma Tesisinden çıkan arıtılmış su kaynaklarını kullanarak şehrimize su israfından kaçınmaktayız.
Damlama sulama sistemlerinde ise özellikle toprak altı damlama sulama sistemlerini tercih ediyoruz. Bu sistemler sayesinde buharlaşma etkisi azaltılarak direkt bitkinin kök bölgesine suyun ulaşması sağlanıyor ve daha az su kullanarak optimum sulama yapılıyor.
Tarımsal üretim her geçen gün daha önemli bir noktaya ilerliyor. Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin iştiraki Tarım ve Peyzaj AŞ., tarımsal anlamda önemli çalışmalar hayata geçiriyor. Yapılan çalışmalar ve gelecek planları açısından neler söylersiniz?
-2019 yılından bu yana Tarım Peyzaj A.Ş. marifetiyle Hibeli Fide-Fidan Desteği projemizi yürütmekteyiz. Başvuru yapan üreticilerimizin toprak analizlerini gerçekleştirdikten sonra, uygun değer aralıklarına sahip, analiz sonucu olumlu çıkan çiftçilerimize fidan dağıtımlarımızı gerçekleştirmekteyiz. Bu sayede fidan miktarlarını optimum sayıda belirlemiş olup, israf ve verimsizlikten kaçınmış olmaktayız.
2019, 2020, 2021 yıllarında Bursa üreticilerimize ahududu, yaban mersini, aronya, çilek, gojiberry, lavanta %50 hibeli fidan desteği sağlanmıştır. 2022 yılı Hibeli Fide-Fidan Desteği projemizde %50 olan destek oranımızı %60 a çıkararak Bursa üreticilerimize daha fazla destek vermeyi hedefledik.
Bursa'mızın değerli tarım ürünleri ihracatının arttırılmasına yönelik B2B programları düzenlenmektedir. Programımıza üretici firma temsilcisi, yurt dışı ve yurt içi olmak üzere tüketici firma temsilcileri katılım sağlamaktadır. Yerel üreticilerimize dokunabilmek ve Bursa'mızın belli bölgelerinde yer edinmiş ürünlerimizin tanıtımı ve ihracatının öneminin vurgulanması için bu programı gerçekleştirmekteyiz. Yapılan B2B görüşmelerimizin ardından, ürünlerimizin üretim yerinde görülmesi adına çiftçilerimizin bahçelerine saha gezisi düzenlenmektedir.
"Hibeli Fide-Fidan Desteği Projesi" kapsamında, çiftçilerimizin ve vatandaşlarımızın katılımlarıyla her yıl hasat etkinlikleri düzenlenmektedir. Sezon açılışları ile beraber, yaban mersini, ahududu, incir, armut gibi katma değeri yüksek ürünlerin üreticilerle buluşturulduğu hasat etkinliklerimizde, çiftçilerimizle sohbet ederek talep ve görüşlerini almaktayız. Bu sayede her hasadı büyük bir zafere dönüştürüyoruz.
Tarım ürünleri pazarında yaşanan daralma ve rekoltenin yüksek olmasına bağlı değer kaybı üzerine Tarım Peyzaj A.Ş., 2021 yılında çerezlik ay çekirdeği ve 2022 yılında incirin belirlenen kalite ve fiyatlandırma ile alımlarını gerçekleştirmiştir.
Alımları rekabet oluşturmak için değil, tamamen piyasada denge unsuru olmak için yapmaktayız.
