Planlamadan Pazarlamaya Süs Bitkileri Üretiminde 5 Temel Alan

Ülkemiz iklim koşulları ve coğrafi konumu itibariyle süs bitkilerinin hemen hemen her kategorisinde ürünlerin üretilmesine uygun bir bölgede yer almaktadır. Gerek iklim ve coğrafya avantajı gerekse geleneksel kültürümüzde yer alan çiçek sevgisi ve kullanımı da süs bitkilerini bu topraklarda gözde hale getiriyor. Günümüzde dünya genelinde imar ve inşaat çalışmalarının artması, dekoratif özelliklerinin yanı sıra bitkilerin insan hayatına etkilerinin daha fazla anlaşılması gibi sebeplerden dolayı süs bitkileri tüketimi her geçen gün artmaktadır. Geçmiş tecrübelerim ve güncel gözlemlerimle planlamadan pazarlamaya "Süs Bitkileri" konusunu 5 madde halinde -üreticiden son tüketiciye- tüm paydaşlarımız için incelemeye çalıştım.

1)   Arz-Talep Arası İşbirliği

Problemler sebep sonuç ilişkisi incelenerek çözüme gidilebilir. Süs bitkileri üretenler ile kullananlar arasında yani arz-talep arasında önemli bir iletişim boşluğu ile karşı karşıyayız. Peyzaj projelerini tasarlayan meslek erbabı; piyasada üretilen türler, stoklar, boy ve ebatlar hakkında fazla bilgi edinemiyor. Üretici bitkisel materyalin kullanım alışkanlıklarına hâkim olmadığı için ne üreteceğine karar veremiyor. Bu iletişim kopuklukları sonucunda Millet Bahçeleri örneğinde gördüklerimiz gibi; projelerde lejantlara konulan bitkiler ile piyasa uyumu çoğu kez uyumsuz olmaktadır. Bu noktada koordinasyonu ve planlama vazifesini ifa edecek bir otorite gerekiyor. Bu koordinasyonda proje müellifleri iklime ve piyasa koşullarına uygun bitki kullanırken üretici de kullanıcı ile iletişimde olmalıdır. İhracat ürünlerinde ise ülke tüketimleri ve iklim koşulları konusunda bilgi sahibi olunmalıdır.

2)   Üretim Girdileri ve Yerli Malzeme Kullanımı

Ülkemiz toprak, iklim ve su varlığı avantajlarıyla; yarı tropikten soğuk iklim türlerine kadar birçok süs bitkisine yetişme alanı olabilmektedir. Pazarlamada fiyat istikrarsızlığına sebep olan önemli faktörlerden biri ithal üretim girdileridir. Mümkün olduğu kadar ithalata dayalı maliyetleri minimize etmemiz gerekiyor. Yerli torf, yerli gübre ve geri dönüşüm saksı kullanımları bunlara örnek olarak verilebilir. Ayrıca bazı bitkilerinin ülkemiz koşullarında üretilebilecekken fidelerinin ithal edilmesi de bu konuda ilerlenmesi gereken bir durumdur. Bu noktada verim artırmak için yetişmiş, nitelikli azimli istihdam da çok önemli bir yer tutmaktadır.

3)   Devlet Teşvikleri ve Kamu Kurumlarının Desteği

Süs bitkileri üretimi konusunda devlet teşviklerinin anlaşılır ve somut olması gereklidir. Tüketimi teşvik edecek bir faaliyet olarak kentlerde imar ruhsatı verilirken 500 m2 üzeri alanlarda peyzaj projesi talep edilmesi ve bunun imar yönetmeliğinde yer alarak tüm ülke sathında uygulanması çok önemli bir adım olacaktır. Süs bitkileri üretimi için büyük tarım arazilerinin kiralanmasında kolaylık sağlanması, üretimde ve satışta KDV avantajı sunulması, su, gübre, sera malzemeleri ve ısıtma maliyetlerine desteklerinin somut ve yeterince yapılması önemlidir. TKDK, TÜBİTAK ve Kalkınma Ajanları gibi kurumların Ar-Ge, pazarlama ve üretime daha somut ve yüksek miktarlı destekler sunması da beklenen desteklerdendir. Süs bitkileri üreticilerimizin üst çatı kuruluşu SÜSBİR'in desteklenmesi, güçlendirilmesi ve daha etkin hale getirilmesi de önemli adımlardandır. Diğer kamu kurumlarının peyzaj uygulamalarına talepkâr olması ve tüm belediyelerin "sosyal belediyecilik" kavramına yakışır bir şekilde süs bitkileri kullanımına destek olması da gereklidir.

4)   Pazarlama Faaliyetleri

Ulusal ve uluslararası fuarlara katılımlar ve transit geçiş bölgesinde yer almanın avantajları ülkemizi satış konusunda etkin kılmaktadır. Bunun yanından süs bitkilerinin hava temizleyici rolü, insan beden ve ruh sağlığı üzerindeki etkilerinin daha fazla anlatılmalı ve bu fikirlerin eğitimin bir parçası olması faydalı olacaktır. Peyzajın emlak değeri ve kent estetiğine olan somut katkılarından da daha fazla bahsedilmelidir. İnsanların süs bitkilerine ulaşmasının kolaylaştırılması açısından Bahçe Market tarzı yerlerin sayılarının artması da pazarlama ve tanıtıma iyi bir katkı yapacaktır. Tüm sektör tecrübeleri göstermektedir ki; kalite ve devamlılık var ise yurt dışı fuarlarına bile fazla ihtiyaç duymadan ihracat müşterisini ülkemizde ağırlayarak katma değer sağlayabiliriz.

5)   Kalite ve İstikrar

Satışı ve özellikle ihracatı etkileyen faktörlerden en önemlisi ürünün kaliteli ve devamının olmasıdır. Bu noktada branşlaşma da önemli bir husustur. Örneğin kesme çiçek konusunda odaklanan üreticilerimizin başarısı ortadadır. Fakat diğer dış/iç mekân süs bitkilerinde tam anlamıyla bir branşlaşmaya ulaşamadığımız için herkes plansızca her ürünü üretmek için -gereksiz bir çaba- sarf ediyor. Devamlılık, yerli üretim girdisinin artması ve planlama ile fiyat istikrarı da sağlanabilecektir.