30 Eylül 2020 Çarşamba
Giriş
Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanları Konseyi tarafından yapılan değerlendirmeler neticesinde Peyzaj Mimarlığı Eğitiminin 1968 yılında “Peyzaj Mimarisi’ ismi ile Ankara Üniversitesi bünyesindeki başlangıcı temel olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla resmi eğitimin başladığı bu tarih 2020 yılı itibariyle, Peyzaj Mimarlığı Eğitiminde mesleğimizin 52. yılında olduğunu göstermektedir. 2020 yılı YÖK atlas verilerine göre 38 adet açılmış ve eğitim veren Peyzaj Mimarlığı Bölümü bulunmaktadır.
Peyzaj Mimarlığı Bölümlerinin toplu hareket ettiği sivil yapılanma çalışmalarından ilki 1966 yılından Peyzaj Mimarisi Derneği’nin kurulma süreci ile başlamıştır. Dernek 1994 yılında TMMOB’ne bağlı Peyzaj Mimarları Odasının (PMO) kurulması ile birlikte yerini PMO ya bırakmıştır. 1997 yılında Ankara Üniversitesi öncülüğünde başlayan Peyzaj Mimarlığı Akademik Topluluğu (PEMAT) iş birliği toplantıları her yıl farklı bir bölümün koordinasyonunda yapılmaya başlanmıştır. 2009 yılında Isparta’da yapılan PEMAT toplantısında Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanları Konseyi (PEMKON)‘nin kurulmasına karar verilmiştir. Aynı yıl Kasım ayında Ankara’da yapılan bir toplantı ile çalışma ilkeleri belirlenmiş, PEMKON ilk toplantısını 2010 yılında Trabzon’da gerçekleştirmiştir. 2018 yılında ise PEMKON tarafından alınan karar uyarınca PEMDER (Peyzaj Mimarlığı Eğitim ve Bilim Derneği) kurulmuştur. Bu süreçte özellikle son 10 yıl içinde Peyzaj Mimarlığı Akademik çevreleri olarak eğitim konusunda önemli iki çalıştay gerçekleştirilmiştir.
Bu yazının hedefi ikinci çalıştay ağırlıklı olmak üzere, her iki çalıştaya ilişkin atölye çalışmaları kapsamında alınan bazı kararların özet olarak paylaşılmasıdır.
- Peyzaj Mimarlığı Eğitim Öğretim Çalıştayı (Antalya-2013)
Türkiye’de Peyzaj Mimarlığı Eğitiminin 45. Yılında (2013-2014 öğretim yılı) Antalya’da gerçekleştirilen I. Peyzaj Mimarlığı Eğitim ve Öğretim Çalıştayı’nın gerekçeleri; ülkemizdeki hızla artan peyzaj mimarlığı bölümlerine ilişkin verilerin toparlanması, bölümler arası akademik işbirliği ve eşgüdümün güçlendirilmesi, ortak sorunların ve güncel akademik konuların ele alınması, taraf olduğumuz Bologna süreci nedeniyle akademik disiplinlerin eğitim- öğretim uygulamalarını paydaşların da katılımıyla gözden geçirmeleri gereği olarak belirlenmiştir. Çalıştayda, 1-Peyzaj tasarımı bağlamında; fakülte yapılanması mekân gereksinimleri, öğretim programları ve öğretim elemanlarına yönelik öneriler üzerinde durulmuştur. 2-Peyzaj planlama bağlamında; planlama öğretimine yaklaşım, planlamanın sosyal yönü, planlama terminolojisi, katılımcılık, eğiticilerin eğitimine yönelik öneriler, lisansüstü eğitim-öğretim bağlamında araştırma konularına ve yöntemlerine yönelik, müfredata yönelik, yabancı dil öğretim programlarına yönelik öneriler üzerinde durulmuştur. 3-Mesleki staj bağlamında; staj sürelerine, staj kurgularına, staj yerlerine yönelik öneriler ve öğrencilerin staj deneyimleri üzerinde durulmuştur. 4-Akreditasyon bağlamında; özellikle İngiltere örneğinden hareketle akreditasyon kuruluşlarına yönelik öneriler üzerinde durulmuştur. 5-Yaşam boyu öğrenme bağlamında ilk ve orta dereceli okul öğrencilerine, üniversite öğrencilerine, meslek mensuplarına ve genel olarak halka verilecek eğitimlere yönelik öneriler üzerinde durulmuştur (Ortaçeşme 2019).
II. Peyzaj Mimarlığı Eğitim Öğretim Çalıştayı (Düzce_2018)
Türkiye’deki Peyzaj Mimarlığı Eğitimin 50.Yılı Etkinlikleri kapsamında “II. Peyzaj Mimarlığı Eğitim Öğretim Çalıştayı”, Peyzaj Mimarları Bölüm Başkanları Konseyi, PEMDER ve PMO işbirliği ile Düzce Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü tarafından 4-7 Temmuz 2018 tarihlerinde Düzce’de düzenlenmiştir. Çalıştayın temel amacı, ülkemizdeki Peyzaj Mimarlığı öğretim programlarının yapısı ve öğretim tekniklerinin gözden geçirilmesi, eğitim öğretim alanında küresel ve ulusal düzeydeki gelişmelerin tüm paydaşların katılımıyla değerlendirilmesidir. Çalıştayda 8 Atölye kapsamında alınan ya da vurgulanan kararlar aşağıda özetlenmiştir.
Peyzaj Tasarımı Atölyesi (Atölye Başkanı, Prof. Dr. Oğuz YILMAZ), Tasarım eğitim-öğretimine yönelik olarak, yönetsel yapılanma önerileri arasında bölümlerin planlama ve tasarım temel alanında kurulan fakülteler (Mimarlık Fak. gibi) içinde yer alması, diğer üniversite, fakülte ve bölümlerle ortak program yürütülmesi, öğretim üyesi değişimi ve desteği sağlanması, görüş alışverişlerinin yapılabileceği platformlar oluşturulması, Diğer kamu ve özel kurum/kuruluşlarla ortak çalışma yollarının açılması vurgulanmıştır. Mekânsal yapılanma önerilerinde derslik, stüdyo, laboratuvar, arşiv vb. nin uygunluğu, Her türlü yapısal ve bitkisel malzemenin tanıtımı ve kullanımına yönelik mekânlar ile bilgisayar destekli tasarım birimleri üzerinde durulmuştur.
Peyzaj Mimarlığı Bölümlerinde tasarım eğitim-öğretiminin geliştirilmesine ilişkin eğitim-öğretim programlarına yönelik önerilerde, uluslararası geçerliliği olan programlar, öğrencinin daha etkin rol aldığı katılımcı ve deneyimsel eğitim yaklaşımları, tasarım eğitimi deneyimlerinin aktarılması, jüri sistemi ve stüdyo eğitimi, her stüdyoda 10 öğrenciye bir öğretim üyesi olacak şekilde yapılandırılması ile farklı meslek disiplinlerinin bu sürece katkıları üzerinde durulmuştur. Eğitim-öğretim elemanlarına yönelik önerilerde, tasarım derslerinde farklı/yeni yöntem ve tekniklerin kullanılması, stüdyo eğitimine uygun yeni öğretim elemanları geliştirilmesi, öğretim elemanlarının eğitim birimleri dışında, proje, araştırma, yarışma ve danışmanlık gibi hizmetleri yürütmeleri veya bunlara katılmaları üzerinde durulmuştur.
Peyzaj Planlama Atölyesi (Atölye Başkanı, Prof. Dr. Osman UZUN), kapsamında, mevzuatta peyzaj kavramına yer verilmesi, Peyzaj planlama kapsamında hazırlanan verinin planlamanın farklı aşamalarına farklı ölçekler de düşünülerek nasıl aktarılacağının tanımlanması, Mekânsal planlamayla ilgili meslek disiplinleri arasında ortak dil birliği oluşturulabilmesi amacıyla lisans düzeyinde eğitim programlarında değişiklik yapılması, mekânsal planlamayla ilgili meslek disiplinlerinin ortak bir toplantıda bir araya gelmesi, çevresel etki değerlendirmesi, peyzaj onarımı, korunan alanlarla ilgili zorunlu derslere ders programlarında yer verilmesi ve öğrencilerin ilgili konularda daha fazla teknik ve yasal bilgiyle donatılmasının sağlanması, Peyzaj planlama ve tasarım içeriklerinin anlaşılır bir biçimde öğrencilere aktarılması, peyzaj planlamayla ilgili eski ve yeni kuramların öğrencilere verilmesi, peyzaj planlamayla ilgili; teknik donanım ve bilgisayar programları konusunda bölümlerin eksikliklerinin giderilmesi, mekânsal planlama konusundaki mevzuatın öğrenciler tarafından tam olarak bilinmemesi ve bu konuda eksikliklerin ilgili derslerde mevzuatla ilgili bilgilerin verilerek giderilmesi, Peyzaj planlamayla ilgili temel derslerin daha erken dönemlerde başlaması peyzaj planlama konusunda teori ve yöntemleri içeren ders kitaplarının ya da stüdyo materyallerinin yayımlanması, peyzaj planlama stüdyolarının tek taraflı bilgi aktarımı yerine öğrenciler ve öğretim üyelerinin karşılıklı etkileşimi ile yürütülmesi, peyzaj planlamayla ilgili teorik derslere giren öğretim üyelerinin peyzaj planlama stüdyolarında derslere girmeye devam etmesi, stüdyo derslerine birkaç günlük arazi çalışmalarının da dahil edilmesi ve olanaklı olması durumunda diğer peyzaj mimarlığı bölümleri ile ortak programların yürütülmesi, jüri sonrasında ilgili kurumlarla işbirliği ile sunulması ve sergi haline getirilmesi, peyzaj planlama stüdyolarına farklı meslek disiplinlerinin de dahil edilmesi ve olanaklı olması durumunda özellikle şehir ve bölge planlama öğrencileri ile ortak programların yürütülmesi, peyzaj planlama derslerinde üst ölçekten alt ölçeğe geçişte öğrencilerin karşı karşıya kaldığı sorunların çözümüne yönelik önlemlerin alınması, peyzaj planlamayla ilgili üretilen ürünlerde ulusal bir standardizasyona gidilmesi konuları üzerinde durulmuştur.
Peyzaj Bitkileri Atölyesi (Atölye Başkanı, Prof. Dr. Murat ZENCİRKIRAN), kapsamında, farklı fakültelerin bünyelerinde yer alan peyzaj mimarlığı bölümleri ders planlarında yer alan peyzaj bitkileri/bitki materyali ile ilgili zorunlu derslerin sayıları ve kredi saatleri ile AKTS’lerinin gözden geçirilmesi, Peyzaj bitkileri/Bitki materyali ve Bitkisel tasarım ile ilgili ders içerik ve isimlerinin sadeleştirilmesi, bitkilendirme tasarımını destekleyecek “Toprak Bilgisi, Botanik, Ekoloji” gibi tamamlayıcı derslere yer verilmesi, Tarım ve Ormancılık Bakanlığı tohumculuk sektöründe yetkilendirme ve denetleme yönetmeliğinin 10. maddesine uygun olarak peyzaj mimarları tarafından da fidanlık açılabilmesi için “fidan üretici belgesi” gerekli olup bunun alınabilmesi için derslerden birinin isminde “Bitkisel Üretim” ifadesinin yer alması, bitkilendirme tasarımı ve peyzaj tasarım stüdyolarının entegrasyonunun sağlanması, Peyzaj Bitkileri/Bitki Materyalinin stüdyo, atölye çalışmalarına entegrasyonunda, bitki ve ekolojik süreçleri/sistemi uygulanabilir anlatımları içerecek şekilde ortak bir dil geliştirilmesi üzerinde durulmuştur.
Lisansüstü Eğitim-Öğretim Atölyesi (Atölye Başkanı, Prof. Dr. Öner DEMİREL), kapsamında, lisansüstü ders ve program çıktılarının eksikliği veya yetersizliği, çalışma alanı multidisipliner olan ‘Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nün hangi enstitüye ait olduğu konusundaki belirsizlikler, ders bilgi paketlerinde teknolojik altyapıya uygun derslerin yeterince temsil edilememesi, açılan derslerde ders içeriği- ders sorumlusunun uzmanlık alanlarına yeterince dikkat edilmemesi, derslerin sağlıklı bir şekilde işlenmesine ilişkin sorunlar, derslerin öğrenciye yeterli katkı sağlamaması, danışman seçilmesi, danışman değiştirilmesinde yaşananlar, tez konusu seçiminde yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası alandaki ihtiyaçlar dikkate alınması, lisansüstü programlarda yer alması gereken zorunlu ve seçmeli dersler, tasarım ve planlama içerikli derslerin stüdyo şeklinde yapılabilme olanaklarının araştırılması, tema bazında lisansüstü programlar oluşturulması, Peyzaj Mimarlığı lisansüstü eğitiminin uluslararası platformlarda görünürlüğünün arttırılması, Peyzaj Mimarlığı Bölümü yüksek lisans ve doktora eğitimi program çıktıları konusunda bölümler arası eşgüdümün bulunmayışı, peyzaj mimarlığı disiplininin Ar-Ge ve tasarım/planlama faaliyetleri kapsamında bilimsel çalışmalara yeteri kadar önem vermesi noktasındaki eksikliği ile geleceğe yönelik katma değer sağlayacak stratejiler geliştirememesi, ülkemiz peyzaj mimarlığı lisansüstü eğitiminde disiplinlerarası, bütünleşik ve bölümler arası Lisansüstü eğitim ve öğretim olanaklarının geliştirilmesi noktasında yeteri kadar çaba sarf edilmemesi, ülkemizde peyzaj mimarlığı lisansüstü eğitim programında verilen ders içerikleri, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin ekonomik desteklenmesi konuları vurgulanmıştır.
Yaşam Boyu Öğrenim Atölyesi (Atölye Başkanı, Prof. Dr. Sebahat AÇIKSÖZ), Yaşam boyu öğrenmenin başlıca üç işlevi olan “kişisel gelişim ve kendini gerçekleştirme, toplumsal katılım ve demokratik anlayışın gelişimi ile mesleki/ ekonomik gelişme”nin peyzaj mimarlığı mesleğinin toplumla ilişkisinin güçlendirilmesi ve peyzaj politikalarının oluşturulmasında etkili olacağı ve yaşam boyu öğrenme konusuna önem verilmesinin gerekliliği, ülkemizde peyzaj mimarlığı eğitim ve öğretimi sürecinde yaşam boyu öğrenme etkinliklerinin: TMMOB Peyzaj Mimarları Odası’nın organize ettiği yaz okulları; yurtdışı ve yurtiçi düzenlenen sempozyum, kongre, çalıştaylar; Peyzaj Mimarlığı Akademik Topluluğu (PEMAT) etkinlikleri; Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanları Konseyi (PEMKON) etkinlikleri; üniversitelerde Sürekli Eğitim Merkezleri’nde sunulan programlar; Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK’)’ın desteklediği programlar (Ekoloji Temelli Doğa Eğitimi Programları, Çeşitli Proje Destekleri vb. ); üniversitelerde yürütülen değişim programları (Erasmus+, Farabi, Mevlana) şeklinde gerçekleştirildiği, peyzaj mimarlığı çalışma konularında çocuklara ve gençlere yönelik yapılan yaşam boyu öğrenme faaliyetlerinin farkındalığı artıracak şekilde çeşitlendirilmesi ve bunların yaygınlaştırılması gerektiği, peyzaj mimarlığı yetişkin eğitiminde; hem dikey, hem yatay hem de derinlemesine eğitim süreçlerinde gelişime dayalı, “Dönüşümsel Öğrenme Yaklaşımı”nın benimsenmesi gerektiği, AB Yaşam Boyu Eğitim Programı desteklerinden yararlanılarak, ulusal ve uluslararası farklı peyzaj mimarlığı bölümleri arasında ortak eğitim ve araştırma projelerinin gerçekleştirilmesi, peyzaj yönetimi ve belediyecilik alanında, yerel yönetimler arasında ulusal ve uluslararası düzeyde işbirliklerinin kurulması, ECLAS, ELASA ve LE:NOTRE gibi organizasyonların yaşam boyu öğrenme kapsamında gerçekleştirdikleri etkinliklerin izlenmesi ve bu yapılarla ilişkilerin güçlendirilmesi, lisans programlarında ‘Yaşam Boyu Öğrenim’e ilişkin derslerin (Finansal okuryazarlık, Girişimcilik, İletişim, Proje Döngü Yönetimi vb.) eklenmesi, Peyzaj Mimarlığı Yaşam Boyu Öğrenme Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nın proje yolu ile (Erasmus+ K2 Yenilikçi ve İyi Uygulamaların Değişimi İçin İşbirliği, Kalkınma Ajansları fizibilite desteği vb.) (Üniversite, PMO, PEMKON, PEMDER gibi) oluşturulması konuları vurgulanmıştır.
Staj Atölyesi (Atölye Başkanı, Prof. Dr. Tanay BİRİŞÇİ/ Doç. Dr. Aybike Ayfer KARADAĞ), kapsamında stajın Peyzaj Mimarlığı Eğitimine Katkılarının Akademisyenlerce Değerlendirilmesi, Türkiye’de Peyzaj Mimarlığı Öğrencilerinin Staj Yeri Seçimini Etkileyen Faktörler, Türkiye'de Peyzaj Mimarlığı Öğrencileri İçin Staj Yeri Veri Tabanı Oluşturulmasına Yönelik Analiz, Peyzaj Mimarlığı Staj Eğitiminde Bazı Demografik Özelliklerin Etkisinin İncelenmesi olarak dört temel çalışma yürütülmüştür.
Akreditasyon Atölyesi (Atölye Başkanı, Prof. Dr. Hayriye EŞBAH TUNÇAY), kapsamında neden akreditasyon? Kim akredite edecek? Bütün bölümler akredite olmak zorunda mı? akredite olmak isteyenlerin yapması gerekenler konuları üzerinde durulmuştur. LAAB, IFLA-EFLA ve MİAK kurumlarının akreditasyon olma ön koşulları karşılaştırıldığında Ülkemizdeki Peyzaj Mimarlığı programları için; Bölüm Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından tanınmış ve T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından merkezi yerleştirme kapsamına alınmış olmalıdır, programın adında ve alınan derecenin “Peyzaj Mimarlığı” terimi geçmelidir, lisans düzeyinde en az 4 akademik yılı kapsayan bir lisans eğitimi süresi gerektirmektedir (en az 240 AKTS). Yüksek lisans derecesine denk en az 2 yıllık tam zamanlı bir yüksek lisans eğitimi süresi gerektirmektedir (120 AKTS), “Peyzaj Mimarı” unvanına sahip bir program liderinin bulunması gereklidir. Lisans programları için en az 3 adet tam zamanlı ve peyzaj mimarlığı derecesine sahip (lisans veya Doktora veya Doçentlik derecesine sahip) akademik personel; hem lisans hem de lisansüstü programları veriliyorsa en az 3’ü peyzaj mimarlığı derecesine sahip asgari 6 adet tam zamanlı akademik personel bulunmalıdır. Tam akreditasyona başvurabilmek için, başvurunun yapıldığı tarihte mevcut veya eşdeğer ders müfredatı ile en az 4 (altı) yıl kesintisiz eğitim vermiş olması ve programın ilk mezunlarını vermiş olmalıdır, şeklinde tanımlanacak yedi ön koşulun olması öngörülmüştür (Bostan, 2018).
Uluslararası İlişkiler Atölyesi (Atölye Başkanı, Prof. Dr. Veli ORTAÇEŞME), kapsamında aşağıdaki konuların bölümler tarafından değerlendirilmesi önerilmiştir: Misyon ve vizyon farklılaşması temelinde her bölümün bir uluslararasılaşma stratejisi olmalıdır. Her bölümün uluslararası ilişkilerden sorumlu bir öğretim elemanının olması, iyi derecede yabancı dil bilen öğretim elemanı sayısı artırılması ya da mevcut öğretim elemanlarının yabancı dillerini geliştirmesi teşvik edilmesi gerekmektedir. Geleceğin öğretim üyesi olacak özellikle doktora yapan araştırma görevlilerinin en az 6 (altı) ay yurt dışında çalışma yapma konusunda desteklenmesi (Örneğin: COST Genç Bilim İnsanı Programı vb. ile), bölümlerin uluslararası ilişkilerini geliştirmede büyük önem taşıyan uluslararası akademik ağlara katılım konusunda çaba sarf edilmelidir. TÜBİTAK ikili ve çoklu işbirliği programları gibi yurt içi olanaklardan yararlanılarak, yabancı ortaklarla proje bazlı değişimler gerçekleştirilmesi, bölüm öğretim elemanları ve öğrencilere uluslararasılaşmayı destekleyen yurt içi ve yurt dışı olanaklar konusunda sürekli bilgi aktarımı gerçekleştirilmesi, Uluslararası ilişkileri gelişmiş olan bölümlerin, başta yakın çevresindeki bölümler olmakla birlikte, diğer bölümlere destek olması, Uluslararasılaşma bağlamında iyi uygulama örnekleri paylaşılmasıdır.
Sonuç ve Öneriler
1. Peyzaj Mimarlığı Eğitim Öğretim Çalıştayı Bildiriler Kitabı Akdeniz Üniversitesi tarafından basılmıştır. 2. Peyzaj Mimarlığı Eğitim Öğretim Çalıştayı ürünleri iki kitap olarak yayınlanmıştır. İlk kitap “2. Peyzaj Mimarlığı Eğitim Öğretim Çalıştayı Bildiriler Kitabı” ikinci kitap ise “50. Yılında Peyzaj Mimarlığı Eğitimi ve Öğretimi” olarak basılmış gerek basılı dokümanları gerekse sayısal dokümanları ilgili tüm paydaşlarımızla paylaşılarak aynı zamanda Düzce Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı web sayfasında yayınlanmıştır.
Özellikle ikinci kitapta yayınlanan “Peyzaj Mimarları Bölümü Öğrencilerinin Beklenti ve Sorunları” ile “Ülkemiz Peyzaj Mimarlığı Mezunlarının Eğitim-Öğretime İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi” isimli sunumlar Peyzaj Mimarları Odası, şube ve temsilciliklerini de ilgilendiren sonuçlar içermektedir.
Eğitim ve öğretim konusunda Peyzaj Mimarlığı akademik camiasının çalışmaları devam etmektedir. 2018 yılında gerçekleştirilen bu çalıştay sonrasında 5-7 Aralık 2019 tarihinde Peyzaj Mimarlığı Akreditasyon çalıştayı Bartın’da gerçekleştirilmiştir. Yine 20 Mart 2020 tarihinde İstanbul’da Peyzaj Tasarım Çalıştayı gerçekleştirilecek olup, ana çalıştaylarda alınan kararların daha somut daha uygulanabilir olması açısından çalışmalara devam edilmektedir. Diğer altı atölyenin de organize edilmesi durumunda ara dönem çalıştayları sürecektir. Bu tür çalıştaylara tüm paydaşlarımızın katılım göstermesi alınan kararların uygulamaya aktarılmasının etkin ve verimli olmasını sağlayacaktır.
Ülkemizde Peyzaj Mimarlığı eğitiminin geliştirilmesi, gelecek 10-50 yılı düşünerek yapılandırılması gereken; kamu, sivil toplum kuruluşları, Peyzaj Mimarları Odası, mezunlar ve öğrencilerimiz ve ilgili sektörle birlikte karşılıklı etkileşim içinde biçimlendirilmesi gereken bir konu olarak hepimizin katkısını beklemektedir.
Kaynaklar
1. Peyzaj Mimarlığı Eğitim Öğretim Çalıştayı Bildiriler Kitabı. Akdeniz Üniversitesi, PEMKON. Editör: Prof. Dr. Veli Ortaçeşme. ISBN: 978-605-84540-0-2 Antalya (187-206).2015.
50. Yılında Peyzaj Mimarlığı Eğitimi ve Öğretimi. Düzce Üniversitesi Yayınları ; No.9. Orman Fakültesi Eğitim Dizisi; 1., ISBN : 978-605-69138-5-3. Sayfa: 18-23. Editörler: Prof. Dr. Osman Uzun, Dr. Öğr. Üyesi Pınar Köylü, Dr. Öğr. Üyesi Sinem Özdede Bacı, Dr. Öğr. Üyesi Pınar Gültekin, Prof. Dr. Haldun Müderrisoğlu. 484 sayfa, Baskı Pelin Ofset. Ankara.
2. Peyzaj Mimarlığı Eğitim Öğretim Çalıştayı Bildiriler Kitabı. Editörler: Prof. Dr. Osman Uzun, Dr. Öğr. Üyesi Pınar Köylü, Dr. Öğr. Üyesi Pınar Gültekin, Dr. Öğr. Üyesi Sinem Özdede. Düzce Üniversitesi. PEMKON. ISBN: 978-605-69138-1-5. Baskı Pelin Ofset. Ankara.
Ortaçeçnme, V. 2019. 1. Peyzaj Mimarlığı Eğitim ve Öğretim Çalıştayı’nın Değerlendirilmesi. 2. Peyzaj Mimarlığı Eğitim Öğretim Çalıştayı Bildiriler Kitabı. Editörler: Prof. Dr. Osman Uzun, Dr. Öğr. Üyesi Pınar Köylü, Dr. Öğr. Üyesi Pınar Gültekin, Dr. Öğr. Üyesi Sinem Özdede. Düzce Üniversitesi. ISBN: 978-605-69138-1-5. Baskı Pelin Ofset. Ankara
