Peyzaj Mimarları, bir yandan bitkileri doğal ortamlarında korumaya yönelik ekolojik çalışmalara katılırken diğer yandan bitkileri mühendislik bilgisi içeren tasarım ve planlama çalışmalarında kullanarak, doğa bağlantılı dış mekan düzenlemeleri oluştururlar. Bunun için, açık ve yeşil mekan tasarımlarının canlı materyalleri olarak bitki materyallerinin fiziksel, ekolojik, görsel ve işlevsel değerlerini kullanırlar. Kullandıkları bitkiler için kullanılan Süs bitkileri kavramı genel bir kavram olup, doğadaki bütün bitkiler SÜS BİTKİSİ olarak kullanılabilir. ‘Süs Bitkileri kolaylık açısından 4 ana gurupta incelenmektedir:
- Kesme çiçekler,
- Saksılı salon bitkileri,
- Dış mekan süs bitkileri ve
- Doğal çiçek soğanları
Türkiyede süs bitkileri üretiminin başlaması 1940lı yıllara rastlamaktadır. Önceleri İstanbul civarında ve Adalarda daha sonra Yalovada çiçek üretimi ile başlamıştır, kurulan kooperatifler ile gelişme göstermiştir. 1970li yıllarda çiçek yetiştiriciliği İzmirde başlamış ve gelişmiştir.1985 yılında kurulan seralar ve saksı çiçeği ithalatının serbest bırakılması sektörü etkilemiştir. 1985 yılına kadar, süs bitkileri faaliyetleri çiçek soğanı ihracatı ile sınırlı kalmış ve süs bitkisi olarak da çiçek soğanları ön planda tutulmuştur. Çiçekçilik Kooperatifleri Sanayi ve Ticaret Bakanlıklarına bağlı olduğu için çiçek üreticilerinin Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile ilişkileri en az düzeyde kalmıştır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Süs Bitkileri müdürlüğü 1981den sonra kapatılmıştır. 1985 yılından sonra kesme çiçek ihracatı ve çeşitli süs bitkileri ithalat izinleri Tarım ve Köyişleri Bakanlığından alınmaya başlayınca, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı konu ile daha fazla ilgilenmeye başlamış ve bu ilgi giderek artmıştır.
Günümüzde peyzaj düzenlemelerinde kullanılan bitkiler için malzeme kalite ve standardını oluşturacak ve koruyacak bürokratik bir yapıya ihtiyaç duyulmaktadır ve bugünkü adıyla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında yeniden bir müdürlük oluşturulmasına ve peyzaj mimarlarından oluşacak bir kadrolaşmaya ihtiyaç vardır.
Ayrıca, Türkiyede uzun yıllardır süs bitkileri yetiştiriciliği yapılmasına karşın, süs bitkilerine yönelik sağlıklı ve kayıtlı veriler bulmak çok zordur. Gelecek için sağlıklı projeksiyonlar yapabilmek ve süs bitkileri politikalarını oluşturabilmek için süs bitkileri konularında (üretim alanları, üretim miktarları, üretilen tür ve çeşitler vb.) sağlıklı verilere mutlaka gerek vardır. Bu verilerin her yıl gözden geçirilerek değişimlerin kayıt edilmesi süs bitkilerinin en önemli konuları ve sorunları arasında görülmektedir.
Diğer ele alınması gereken konu, meslek açısından ülkemiz, coğrafi konumu nedeniyle, son derece zengin bir bitki örtüsüne sahip olmasına rağmen, ülkemizdeki birçok yeşil alan uygulamaları için üretilen ve kullanılan bitkisel materyalin büyük çoğunluğunun yabancı yurtlu bitkilerden oluştuğu, bunların bir kısmının ülkemizdeki fidanlıklarda yetiştirildiği, bir
kısmının ise büyük masraflarla yurt dışından ithal edildiği, özellikle son yıllarda büyük kentlerde yapılan bitkisel uygulamalarda bu yabancı yurtlu bitkilerin ithali ve ekolojik nedenlerle uygulamadaki kayıplar sonucunda önemli ekonomik zararlara uğrandığı görülmektedir. Yeşil alan düzenlenmesinde ve süs bitkileri üretiminde doğal bitki örtüsünden yararlanmanın gereği ve önemi büyüktür.
Böylesine zengin doğal bitki varlığına sahip ülkemizdeki yeşil alan uygulamalarında bu zengin kaynaktan son derece az yararlanıldığı açıkça görülebilmektedir. En küçük ev bahçesinden kamu kurumlarının bahçelerine, parklardan yol ve refüj düzenlemelerine kadar tüm yeşil alan uygulamalarında kullanılan bitkilerin çok büyük bir kısmını egzotik (yabancı yurtlu) bitki türleri oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra kırsal alanlarda bozulan doğal peyzajın yeniden kazanılmasına yönelik olarak yapılan karayolları plantasyonu, gölet ve baraj çevresi düzenlemeleri gibi büyük ölçekli uygulamalarda bile birçok egzotik bitki türüne yer verilmekte sonuç olarak mevcut doğal yapıya yabancı değişik görüntüler ortaya çıkmaktadır. Bu uygulamalarda kullanılmak amacıyla bitki materyali pazarlayan fidanlıklarımızda da talebe paralel olarak büyük ölçüde egzotik bitki türlerinin üretim ve satışı yapılmakta, doğal bitki türlerine yönelik adaptasyon ve üretim çalışmalarına bazı kamuya ait fidanlıklar dışında hemen hemen hiç yer verilmemektedir.
Türkiye sahip olduğu farklı ekolojik koşullar ve iklimsel avantajlar nedeniyle peyzaj çalışmalarında kullanılan bitki materyali yetiştiriciliği açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Ancak, bir takım sorunlar bu potansiyelden yeterince yararlanmamıza engel olmaktadır. Anaç materyal temini, tesis ve alt yapı yetersizliği, sermaye ve kredi yetersizliği, Pazar koşulları, üretim planlaması, ıslah çalışmaları, ihracat, pazarlama, ulaşım, muhafaza başlıca sorunlardır. Ayrıca Türkiyenin üretim alanları, üretim miktarları, dağılımı, ihracatı ve ithalatı gibi istatistikî bilgileri AB ve diğer dünya ülkeleri standardında değildir. Türkiyenin her şeyden önce bitki ve bitki materyallerinin ticaretinde başarı sağlanması için öncelikle mevcut durumu analiz etmeli ve bu büyük pazar koşulları için stratejiler geliştirmelidir.
Today, we need to a bureaucratic structure to create and keep the quality material and standards for the plants used in landscaping. And a new directorate should be created which belongs to Ministry of Food, Agriculture and Livestock and a team which occurred from Landscape Architects. We absolutely need healthy data about ornamental plants topics.
