İnsanoğlu var oluşundan bu yana dünyanın bize sunduğu kaynakları kendi ihtiyaçları doğrultusunda sürekli olarak kullanmış ve kullanmaya devam etmektedir. Ne var ki doğa kimi zaman buna izin verse de çoğu zaman hep zarar gören taraf olmuştur. Neredeyse yeryüzündeki tüm canlıların en önemli yaşamsal sıvısı "su" olduğunu bilmeyenimiz yoktur.
Ancak ne yazık ki sürekli olarak gelişen ve değişen dünyada birçok etkenlerle birlikte yer altı kaynaklarını savurganca kullanıyoruz. Bunun neticesinde sürekli olarak dünya üzerinde bir tahribat yaşanıyor. Bilim adamlarının sürekli olarak su kaynakları konusundaki makaleler yayınlaması, çevre örgütlerinin bu konuda farklı eylemlerde bulunması, birçok resmi ve sivil toplum kurum ve kuruluşlarından yapılan yazılı ve görsel uyarılar işin vahametini gözler önüne seriyor.
Günümüzde su kaynaklarının durumu, sıcaklık artışı (küresel ısınma) veya yağış eğrilerinin değişmesi nedeniyle var olan su yetersizliği gittikçe daha kritik bir durum sergilemekte ve bu durumdan en çok açık-yeşil alanlar etkilenmektedir. Peki, bu konu da neler yapılmalı, çok geç olmadan hangi adımlar atılmalı ve modern dünyada çevremizde eskiden birçok kimsenin adını bile zikretmediği peyzajda suyu nasıl kullanmalıyız?
Bu sorunun elbette birçok değişik açıdan bakılarak farklı cevapları olacağı şüphesizdir. Ancak biz bu yazımızda "kurakçıl bitkiler" üzerinde duracağız.
Kelime anlamı itibariyle; farklı kaynaklarda "İklime bağlı çevre koşullarından kuraklığa uymuş ve yapılarını buna göre düzenlemiş bitkilerin oluşturduğu büyük takım" olarak anılsa da daha keskin bir ifadeyle "az su ile hayatlarını sürdürebilen bitkiler" demek yanlış olmayacaktır.
Kurakçıl bitki seçimindeki esaslar?
Hepimizin bildiği gibi kurakçıl bitki demek kesinlikle "sıfır su" ihtiyacı olan bitki demek değildir. Bir peyzaj tasarımında olduğu gibi aslında kurakçıl bitkilerin kullanımı da tabii ki belli esaslar dahilinde ele alınmalıdır. Ana başlıklarıyla;
1) Kullanım yerine göre bitki seçimi (gölge, güneş vb.)
2) Toprak cinsi ve bitkiye etkileri.
3) Suya gereksim
4) Çim yerine kullanılacak alternatif türler.
Şeklinde özetlenebilir.
Kuraklığa dayanıklı bitkiler (kurakçıl bitkiler) peyzajda su kaybını en aza indirirler!
Hızla gelişen ülkemizde yoğun yapılaşma, çevre faktörleri ve artan nüfus su kaynaklarını hızla yok etmektedir. Su teminindeki güçlükler, dünyamızdaki küresel ısınma, iklim farklıları ve kaymaları sonucunda "su" gelecekte şimdikinden çok daha büyük bir sorun olacağa benziyor. Peki biz bunun için yeterince tedbirli davranıyor muyuz?
Özellikle büyük kentlerde yapılan düzenlemeler o bölgede yaşayan insanlar için büyük önem arz etmektedir. Lakin tüm bu etkiler ile peyzaj alışılagelmiş şekildeki halinden hızla kabuk değiştirme durumundadır. Kuraklığa dayanıklı olmayan çim türlerinden kesinlikle vazgeçmek gerekmektedir. Az su isteyen türlerin kullanılması, çim alanların daraltılması, hatta çim yerine yer örtücü ve sukkulent türlere yönelinmesi gerekmektedir. (Bu konuya bir örnek vermek gerekirse; özellikle bazı otoban kenarlarında çim yerine kullanılan sukkulent türler ile yapılan düzenlemeler sanırım en iyi örneği oluşturacaktır.)
Öte yandan; yeşil alan düzenlemelerinde, çim alan haricindeki yerlerde de yayılıcı ve susuzluğa dayanıklı türleri tercih etmek ciddi bir kazanım olacaktır. Misal olarak ülkemizde birçok farklı Sedum türü, Sukkulent türü, Cotoneaster (Dağ Muşmulası) türü, Juniperus (Ardıç) türü yer almaktadır. Özellikle yapılan tasarımlarda kullanılacak kurakçıl türlerin ön plana çıkması ile suyun korunumu sağlanmış olacak ve ciddi bir tasarrufa gidilmesi sağlanacaktır.
Bazı Kurakçıl Bitkiler;
Sedum Türleri, Agave Türleri, Yucca Türleri, Mesembryanthemum Türleri, Juniperus Türleri, Cotoneaster Türleri, Cortaderia selloana, Cytisus spp., Pyracantha spp, Aizoaceae spp. Bougainvillea spp., Berberis spp., Olea europea, Taxus baccata, Tamarix spp., Hedera helix
Çim Türleri;
Agropyron cristatum, Festuca arundinacea, Poa pratensis, Cynedon dactylon
In green land designs, remaining lawn areas choosing drought-resistant varieties would be a serious gain. As an example Juniperus, Sedums, Cotoneasters and many types of Succulents can grow in Turkey. To come in to prominence of xerophytic plants in designs will provide serious possessions by using less water.
