Süs Bitkileri ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Yılmaz pandemi sürecinde süs bitkileri sektörünün durumunu değerlendirdi. İhracatın durma noktasına geldiği salgın süreci, kontrollü normalleşme ile birlikte eski günlerine dönüyor. Üreticiler ve sektör mensupları umutlarını korurken, ihracatın eski günlere dönmesini bekliyor.
İş kaybı büyük ama umudumuz devam ediyor
Dünya genelinde salgın haline gelen COVID-19 salgınından en çok süs bitkileri ve peyzaj sektörü etkilendi. Üretimin en yoğun olduğu bu dönemde yaşanan bu olumsuz süreç, üreticimizi ve ihracatçımızı çok ciddi derecede etkiledi. Bu dönemde üretilen ürünler satılamayarak çöpe atılma durumunda kalırken, firmalar yüzde yüze yakın iş kaybı yaşadı.
Bu dönemde ihracatımızda da belli oranda azalış görüldü. Süs bitkileri ve mamulleri ihracatı 2020 yılı Ocak-Mayıs döneminde bir önceki yıl aynı döneme oranla azalış gösterdi ve toplam 49 milyon 948 bin $ ihracat yapıldı.
ÜRÜN GRUBU |
Ocak-Mayıs 2019 |
Ocak-Mayıs 2020 |
DEĞİŞİM DEĞER (%) |
||
MİKTAR (Adet) |
DEĞER (USD) |
MİKTAR (Adet) |
DEĞER (USD) |
||
ÇİÇEK SOĞANLARI |
4.332.472 |
297.696 |
173.730 |
33.043 |
-89 |
CANLI BİTKİLER |
110.702.044 |
38.653.968 |
103.103.233 |
32.495.670 |
-16 |
KESME ÇİÇEKLER |
256.879.672 |
19.304.929 |
241.477.515 |
16.011.368 |
-17 |
YOSUN VE AĞAÇ DALLARI |
1.403.814 |
1.732.880 |
1.257.298 |
1.408.769 |
-19 |
TOPLAM |
373.318.002 |
59.989.473 |
346.011.776 |
49.948.849 |
-17 |
Tablo-1: Türkiye Süs Bitkileri İhracatı
Canlı bitkiler ürün grubunda, 2020 yılı Ocak-Mayıs döneminde bir önceki yıl aynı döneme oranla değer bazında azalış görüldü ve 32,4 milyon dolarlık ihracat gerçekleşti. Kesme çiçekler ürün grubu ihracatında da değer bazında azalış görüldü ve toplam 16 milyon dolarlık ihracat yapıldı.
Yaşanan bu süreçten dolayı ana pazarlarımıza olan ihracatımız da azalış gösterdi. Sektörün ihracatında Hollanda ilk sırada yer alırken, Özbekistan, Almanya, Azerbaycan, Türkmenistan, İngiltere, Gürcistan, Kazakistan, Irak ve Bulgaristan ihracatımızda önemli diğer ülkeler oldu.
ÜLKE |
Ocak-Mayıs 2019 |
Ocak-Mayıs 2020 |
DEĞİŞİM DEĞER (%) |
|
|
|
DEĞER (USD) |
DEĞER (USD) |
|
1 |
HOLLANDA |
12.660.185 |
12.864.635 |
1,6 |
2 |
ÖZBEKİSTAN |
7.289.862 |
7.639.474 |
4,8 |
3 |
ALMANYA |
7.659.595 |
6.052.771 |
-21,0 |
4 |
AZERBAYCAN |
5.015.591 |
5.387.189 |
7,4 |
5 |
TÜRKMENİSTAN |
4.916.048 |
2.963.397 |
-39,7 |
6 |
İNGİLTERE |
5.260.267 |
2.117.529 |
-59,7 |
7 |
GÜRCİSTAN |
2.416.980 |
2.007.875 |
-16,9 |
8 |
KAZAKİSTAN |
1.424.710 |
1.567.726 |
10,0 |
9 |
IRAK |
2.904.698 |
1.520.451 |
-47,7 |
10 |
BULGARİSTAN |
1.085.564 |
856.100 |
-21,1 |
11 |
ROMANYA |
1.047.320 |
820.597 |
-21,6 |
12 |
POLONYA |
43.771 |
727.442 |
1561,9 |
13 |
LİTVANYA |
641.395 |
524.025 |
-18,3 |
14 |
ABD |
659.865 |
474.139 |
-28,1 |
15 |
DANİMARKA |
179.279 |
362.599 |
102,3 |
16 |
UKRAYNA |
433.461 |
299.427 |
-30,9 |
17 |
KKTC |
440.505 |
293.234 |
-33,4 |
18 |
KARADAĞ |
3.403 |
262.939 |
7627,6 |
19 |
MOLDAVYA |
359.804 |
261.499 |
-27,3 |
20 |
AFGANİSTAN |
302.267 |
229.449 |
-24,1 |
21 |
LİBYA |
168.654 |
215.931 |
28,0 |
22 |
CEZAYİR |
531.842 |
204.760 |
-61,5 |
23 |
İRAN |
34.861 |
200.000 |
473,7 |
24 |
İTALYA |
440.884 |
174.013 |
-60,5 |
25 |
SUUDİ ARABİSTAN |
492.914 |
156.445 |
-68,3 |
|
DİĞERLERİ |
3.575.748 |
1.765.202 |
-50,6 |
|
TOPLAM |
59.989.473 |
49.948.849 |
-16,7 |
Tablo-2: Ülkelere Göre İhracat
Tüm dünya büyük kayıp yaşadı
Bu dönemde sadece ülkemiz değil dünya üzerinde önemli diğer üretici ve ihracatçı ülkeler de sektör açısından büyük kayıplar yaşadı. Örneğin, İtalya ve İspanya gibi rakiplerimiz yaşanan süreçten dolayı düzenli ve yeterli dikim yapamadılar. Avrupa’nın en büyük tedarikçileri olan Kenya ve Kolombiya artan hava kargo maliyetlerinden dolayı büyük sorun yaşamakta ve ürünlerini düzenli gönderememekte. Ülkemizin bu süreçte bu durumları lehine çevirmesi, rakiplerimizden pazar payı alması da mümkün görünmektedir.
Süs bitkileri sektörünün yaşadığı daralmanın düzelmesi ancak uzun vadede mümkün görünmektedir. Bunun en büyük nedeni insanlar arası etkileşim ve sosyalleşmenin azalmasıdır. Çünkü çiçekler ve bitkiler özellikle sosyal etkinliklerin en büyük satış kalemidir, örneğin düğünler, kutlamalar, toplantılar vb. etkinliklerde yoğun kullanılmaktadır. Ayrıca yine sosyalleşmeye dayalı olan Sevgililer günü, doğum günleri vb. özel günlerde satışlar yoğundur. Bu yüzden sektörün talebinin canlanması ve bu doğrultuda üretim ve ihracatın da normale dönmesi, insanlar arası etkileşimin normale dönebilmesine bağlıdır.