1. Ulusal PEMKON (Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanları Konseyi) Konferansı ‘Türk Bahçeleri 23 - 25 Mayıs 2016 tarihleri arasında İstanbulda düzenleniyor. Konferansın Eş Başkanlarından Adnan Uzun ile konferans hakkında söyleşi gerçekleştirdik. İstanbul Teknik Üniversitesi Taşkışla Yerleşkesi ile FMV Işık Üniversitesi Maslak Yerleşkesinde düzenlenecek olan konferansın konuları ise şöyle sıralanıyor; Bahçe ve Bahçe Kültürü / Peyzaj Arkeolojisi / Roma ve Bizans Bahçeleri / Selçuklu Bahçeleri / Osmanlı Bahçeleri / Cumhuriyet Dönemi Bahçeleri / Çağdaş Zamanlar ve Yeni Yorumlar / Anadolu Coğrafyasında Bahçe / Dünyada Türk Bahçe Sanatının Yansımaları ve Örnekleri.
ADNAN UZUN
Prof. Dr. Adnan UZUN, 1986 yılında İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümüne Araştırma Görevlisi olarak girmiş, 1991 yılında Doktorasını Peyzaj Mimarlığı Dalında tamamlamıştır. 1995 yılında Peyzaj Mimarlığı dalında Doçentlik ünvanı, 2002 yılında aynı fakültede Profesörlük ünvanı almıştır. 2002-2013 yılları arasında İ.Ü. Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölüm Başkanlığı görevini yürütmüştür.2013 yılından beri halen, Işık Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Program Başkanlığını ve Işık Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Program başkanlığını yürütmektedir.
Peyzaj Mimarlığı eğitiminin tarihçesini bize nasıl özetlersiniz?
Peyzaj Mimarlığı kavramı, ilk kez 1850li yıllarda ABDde formal yeşil alan düzenlenmesine karşı olan tasarımcılar tarafından tanımlanmış, 1856 yılında New York Central Parkın tasarlandığı zamanda tasarımcılara Peyzaj Mimarı ünvanı verilmesi uygun görülmüştür. Böylece, 1900 yıllarında ilk Peyzaj Mimarlığı eğitimi ABD, Harvard Üniversitesinde başlamıştır.
33 FAKÜLTE
Türkiyedeki Gelişim nasıl olmuştur?
1933 yılında kurulan Yüksek Ziraat Enstitüsü bünyesinde "Süs Nebatları Şubesi" oluşturularak özellikle bitki materyaline ilişkin konular ele alınmıştır. Ankara Üniversitesinin 1946 yılında kurulmasıyla bu kuruluş içinde yer alan Ziraat Fakültesinde "Bahçe Mimarisi ve Ağaçlandırma Kürsüsü"nde eğitim sürdürülmüştür. Peyzaj planlama ve tasarım konularına ilişkin çalışmaların giderek yaygınlaşması ve önem kazanması, bu konularda çalışacak elemana gereksinim duyulması gibi nedenlerle Peyzaj Mimarlığı Bölümü olarak 1968 yılında Ziraat Fakültesinde kurulmuş ve 1973 yılında ilk mezunlarını vermiştir. Daha sonra Orman Fakülteleri ve Mimarlık Fakültelerinde yer almaya başlamıştır.
2015 - 2016 Eğitim ve Öğretim Yılı Yerleştirme Sonuçlarına Göre Devlet Üniversiteleri Bünyesindeki Peyzaj Mimarlığı Bölümlerinin Kontenjanları ve Yerleşen Öğrenciler: Orman Fakültesi - 7; Ziraat Fakültesi - 9; Mimarlık Fakültesi - 6; Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi - 2; Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi - 3; Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi - 1; Güzel Sanatlar Fakültesi - 1; Mimarlık ve Tasarım Fakültesi - 4, olmak üzere toplam 33 fakültede eğitim öğretim faaliyeti devam etmektedir.
Türkiye genelinde akademik işbirliklerinizi nasıl yürütüyorsunuz? PEMAT ve PEMKON açılımları nedir?
Evet, Peyzaj Mimarlığı Bölümlerinin bu kadar çeşitli fakültelerde yer alması bir taraftan zenginlik getirirken, diğer taraftan da zorluklarıda beraberinde getiriyor. O nedenle Ankara Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümünün girişimi ile ortak dili oluşturma adına 20 yıl önce PEMAT (Peyzaj Mimarlığı Akademik İşbirliği Toplantısı) toplantılarını düzenledik. Hiç aksamadan devam eden bu toplantılar amatör ruhla hiç aksamadan yürüyor. Bu sene 20. yıl PEMAT toplantısı Trakya Üniversitesi tarafından düzenlenecek.
Sayımızın artması nedeni ile 9 yıl önce PEMKON (Peyzaj Mimarlığı Bölüm Bşk. Konseyi) kuruluşunu da gerçekleştirdik. PEMAT ve PEMKON kısaca, Türkiyede Peyzaj Mimarlığı Eğitimi veren bölümlerdeki tüm akademisyenlerin bilgi alışverişi sağlamaları ve eğitim ile ilgili güncel sorunları tartışmalarını sağlamak amacıyla oluşturulmuş bir topluluktur. Yıllık toplantı ve çalıştaylar ile Türkiye çapındaki akademisyenler ile öğrencileri bir araya getirmektedir.
Bu sene ilk olarak PEMKON kararı ile konferanslar dizisi oluşturmak istedik. Her sene ayrı bir konu üzerinden konferanslar dizisini devam ettirmek istiyoruz. "Türk Bahçeleri" bu seneki başlığımız.
"I.Ulusal Pemkon Konferansı: Türk Bahçeleri" hakkında bilgi alabilir miyiz sizden?
Tabii ki, Konferans, 23-25 Mayıs 2016 tarihinde, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Işık Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümlerinin ev sahipliğinde ortak olarak gerçekleştirilecektir. Web sayfamızdan www.pemkonkonferans1.isikun.edu.tr detaylı olarak konferansla ilgili bilgi alınabilir.
BAHÇE SANATI
Konferans öncesi bize Bahçe Sanatı ile ilgili bir özet yapabilir misiniz?
Memnuniyetle, güzel sanatlar içerisinde ayrı bir yer alan ‘Bahçe Sanatı diğer güzel sanatlar yapıtlarına göre, ki bunlar; yapı mimarlığı, resim, heykel ve edebiyat gibi sanatlar, şüphesiz ki daha çabuk yok olmaya aday eserlerdir. Örneğin Babil Bahçelerini sadece tasviri resimlerinden tanırız. Bu nedenle tarihi açıdan incelenecek olursa, bazen kaybolmaya yüz tutmuş, bazense tamamıyla yok olmuş olan bu sanatı tarihi süreçte takip etmek zor, bazense olanaksızdır.
Doğal olarak tarihi süreçte, İlkçağ uygarlıklarına ait bilgileri, yapılan kazılardan ve ortaya çıkan duvar resimleri, rölyefler, kitabelerden öğrenebiliyoruz.
MÖ.79 yılı, Ağustos ayı Vezüv yanardağının lavları altında kalmış olan eski Pompei ve Herculanyum şehrinde yapılan kazılar o döneme ait sosyal yaşam, dış mekan kullanımları gibi en aydınlatıcı bilgileri sunmaktadır. Yine aynı şekilde, Ortaçağın karanlık devirlerine ait bahçeler hakkındaki bilgilere bilindiği üzere ancak bazı kitap resimleri ve şiirlerdeki tasvirlerden ulaşabiliyoruz.
Yaşayan örneklerinin en önemlilerine şüphesiz ki Rönesans döneminde rastlıyoruz. Avrupada Roma villalarından esinlenen İtalya, Fransa ve İngiltere manastır ve şatolarının dar avlularının zorladığı formal bahçeler, İtalyada 16. yyda Rönesansa, daha sonra ise 17 yy. ve 18 yyda ise Fransada kudret ve ihtişamın vurgulandığı Barok dönemine damgasını vurmuştur.
16. yya kadar Akdeniz havzasının kültürel anlamda çok çeşitliliği nedeniyle buradaki ülkelerin bahçe anlayışları birbirine yakın olmuştur. Burada dikkat çekici olan, İslam Bahçe Sanatında özellikle setli bahçe ve su kullanımına sadık kalındığı göze çarpmaktadır.
TÜRK BAHÇELERİ
Türk Bahçelerini bu süreçte nasıl yorumlarsınız?
Doğaya karşı duyarlı bir kültürden beslenen Türkler, doğaya duydukları saygı ve sevgiyi 19. yy başlarına kadar bahçelerine yansıtmışlardır. Tarihi süreç içinde bugün de bilindiği üzere, doğal bahçe sanatının en iyi ustaları Çinliler olarak bilinmektedir. Çinliler ile olan temaslar bu yapılanmada etkin rol oynamıştır. Çinlilerden öğrenilenler benimsenmiş en ince ve anlayışlı duygular ile bahçelere yansımıştır.
Naturalistik bahçe sanatının 18. yyın ortalarında Avrupaya girdiği ve İngiliz bahçesi adı altında eserler vermeye başlaması hatırlanacak olursa bu önemli bir vurgu olarak ortaya çıkar. Türk naturalistik bahçeleri Avrupadakilerden farklı olarak hiç bir zaman büyük abartılı yapılanmaya gerek duymamış, doğa fazla zorlanmadan bahçeler oluşturulmuştur.
Türk Bahçeleri başlığı altında ele alınan konferansın çıktıları neler olacak?
Mevcut bahçe ve yeşil alanlar her ne kadar bozulmuş, harap olmuş veya son yüzyıl eserleri de olsalar, bunların toptan incelenmesi, bize önemli ipuçları verebilirler.
Bu sempozyumda; Bahçelerinin yapılanmasında Bahçe Tasarımında Fiziksel Çevre Etkileşimleri ve Coğrafya, Bahçelerin Planlanmasında Tarihsel Etkileşimler; İlk Çağ Peyzaj Sanatı (Mezopotamya, Eski Mısır, Ege - Yunan, Roma, Eski İran), Orta Çağ Peyzaj Sanatı (Manastır ve Şato Bahçeleri, İran İslam Bahçeleri, Hindistan), İtalyan, Fransız, İngiliz Bahçeleri, Uzakdoğu (Eski Çin, Japon Bahçeleri) ve İslam Bahçeleri, Sosyolojik yaklaşımlar, ve tabii ki, koruma, sürdürülebilir, restorasyon faaliyetlerinin detaylı olarak ele alınması hedeflenmektedir.
Bu sempozyumda doğal ve kültürel bileşenlerin oluşturduğu dış mekan kullanım alanları birçok yönü ile ele alınacak ve bilgilerin toplanmasına zemin hazırlayacaktır. Yukarıda bahsedilen konular şüphesiz ki her konu başlığı diğer başlıklarla etkileşim içinde yer almaktadır.
Globalleşen dünyamızda, özellikle kent kimliklerinin korunması kapsamında; peyzaj planlama, bölge ve kent planlama ve bunun gibi pek çok disiplinin çalışma konuları olarak göze çarpmaktadır. Tasarımcıların bulunduğu coğrafyanın doğal ve kültürel yapısını anlaması, yeşil alan tasarımcılarına çalışmalarında yön vermesi açısından önemlidir.
Bu çalışmalar; geçmiş ile bugünü, bugün ile geleceği şekillendirme açısından önemlidir. Bu sempozyumda; ‘Türk Bahçeleri hakkında yapılmış olan çalışmaları bir araya getirmek ve bu konularda çalışmaları teşvik etmek amaçlanmaktadır.
National Council of Presidents of the Landscape Architecture Departments (PEMKON) Conference will be organized in dates of 23-25 May 2016 in theme of "Turkish Gardens in Istanbul.
